نحوه پرواز بالگرد و انواع آن
بالگرد يا هلي‌کوپتر در رده‌ي هواگرد‌هاي عمود‌پرواز قرار دارد، زيرا که قادر به نشست و برخاست عمودي بدون نياز به باند پرواز است.
به طوري که مي‌دانيم نيروي برآ در هواپيما به وسيله‌ي سطوح برآزا در بال تامين مي‌گردد و براي اين منظور بال بايستي سرعت مشخصي نسبت به هوا داشته باشد و چون بدنه و بال به هم چسبيده‌اند، در نتيجه کل هواپيما بايد روي باند حرکت نموده و از همين جا نياز به وجود باند توجيه مي‌گردد. براي اين که نياز به باند منتفي گردد بايستي بال نسبت به هوا امکان حرکت داشته باشد، بدون اين که بدنه نيز حرکت نمايد و اين ممکن نيست مگر اين که بال بچرخد. بنابراين در بالگرد پروانه‌ي بزرگ بالاي سر آن (پروانه‌ي اصلي) نقش بال را ايفا مي‌نمايد؛ از اين روست كه نام بالگرد را در فارسي براي هلي‌كوپتر انتخاب كرده‌اند. پس هر تيغه (بليد يا ملخ) آن دقيقاً يک ايرفويل است که با دوران بر نيروي وزن غلبه کرده، باعث مي‌شود بالگرد از زمين بلند شود و هرچه اختلاف نيروي برآ با وزن بيش‌تر شود، نرخ صعود بالاتر خواهد رفت و اگر نيروي برآ با وزن مساوي گردد، بالگرد قادر به ايستايي در هوا (پرواز هاور) خواهد بود.
قدرت مورد نياز براي چرخش پروانه‌ي اصلي توسط موتور بالگرد تامين مي‌گردد و موتور آن مي‌تواند از نوع پيستوني يا جت(توربوشفت) باشد. نکته‌ي قابل توجه در بالگرد عکس‌العمل گشتاور پروانه‌ي اصلي است که باعث چرخش بدنه‌ي بالگرد در جهت عکس چرخش پروانه‌ي اصلي مي‌شود و براي خنثي کردن اين مسئله پروانه‌ي دم، در دم نصب شده است که در واقع همچون يک ملخ چرخيده ودر جهت مناسب نيرو توليد نموده وبا توازني که بدين ترتيب فراهم مي‌آورد باعث ثابت ماندن بدنه مي‌شود.
فرامين بالگرد به ترتيب عبارتند از:
- کنترل‌هاي کلکتيو پيچ: اين فرمان هم چون دسته‌ي ترمز دستي در سمت چپ خلبان قرار داشته و اگر آن را بالا بکشد، زاويه‌ي همه پره‌هاي پروانه‌ي اصلي تواماً افزايش يافته (با فرض ثابت ماندن دور) و در نتيجه برآ افزايش يافته و بالگرد بالا خواهد رفت. قابل توجه است که تراتل (دسته‌ي گاز) هم چون موتورسيکلت بر نوک اين دسته نصب بوده وخلبان به کمک آن مي‌تواند همراه با تغيير گام، قدرت موتور را نيز تنظيم نمايد؛ ضمن اين که اين عمل خودكار نيز مي‌تواند، صورت مي‌پذيرد.
- کنترل گام دوراني: اين دسته در جلوي خلبان قرار دارد و اگر آن را به جلو حرکت دهد بالگرد رو به جلو و اگر به عقب حرکت دهد، رو به عقب و اگر به طرفين حرکت دهد، بالگرد به سمت طرفين حرکت خواهد کرد. قابل ذکر است که بالگرد، با توجه به توانايي پرواز به سمت عقب و طرفين در بين هواگردها بي‌همتا است.
- کنترل سمتي: براي تغيير جهت بالگرد از تغيير گام پروانه‌ي دم، از دو پدال، در زير پاي خلبان استفاده مي‌شود و با تغيير گام پروانه‌ي دم، توازني که قبلا ذکر شد به هم خورده و دم به چپ يا راست (با توجه به اين که خلبان کدام پدال را فشار بدهد) خواهد رفت. البته از اين تکنيک بيش‌تر در موقع پرواز هاور استفاده مي‌شود. بنابراين در موقع پرواز کروز (پرواز روي خط مستقيم و بدون تغيير دور موتور) براي چپ و راست رفتن، بايستي دسته‌ي گام دوراني را به همان جهت کج کرد.
به هنگام چرخش پروانه‌ي اصلي، نيروي برآي به وجود آمده، تيغه‌ها را به سمت بالا مي‌برد و هنگامي که برآيند بردار برآ و نيروي گريز از مرکز در راستاي تيغه قرار گيرد، اين حرکت متوقف مي‌شود. حرکت تيغه‌ها به سمت بالا و پايين را فلپينگ مي‌نامند؛ در واقع به هنگام چرخش پروانه‌ي اصلي يک مخروط تشکيل مي‌شود كه به اين وضعيت چتري شدن مي‌گويند.
انواع بالگرد
- بالگرد تهاجمي
- بالگرد ترابري
- بالگرد پشتيباني
انواع بالگرد هاي نظامي
آواکس، ناونشين، ضدزيردريايي، نجات دريايي، گشت دريايي، مسافربري، باربري، امداد و نجات، آمبولانس
انواع بالگرد غيرنظامي
خصوصي، ويژه، آموزشي، آتش‌نشاني، علمي_تحقيقاتي
تفاوت هواپيما با بالگرد
- هواپيما به واسطه‌ي بال‌هاي ثابت و قدرت تحرك به جلو كه از پروانه يا موتور جت كسب مي‌شود به پرواز در مي‌آيد؛ بالگرد بلند شدن خود را مديون تيغه‌هاي گردنده‌ي افقي است.
- هواپيما براي اين كه در هوا بماند و سقوط نكند بايد هميشه سرعتي رو به جلو داشته باشد؛ اما بالگرد محتاج به اين سرعت نيست و مي تواند در هوا بايستد.
- هواپيما به نسبت بزرگي خود براي پرواز، ميدان بزرگي مي‌خواهد و مانعي هم نبايد در سر راهش باشد؛ بالگرد محتاج به ميدان پرواز نيست و چون عمودي بلند مي‌شود، موانع اثر كم‌تري بر آن دارند.
- هواپيما هنگام طوفان و خطر و تاريكي هوا، ميدان وسيعي لازم دارد و بايد به طبقات بالاتر پرواز كند و احيانا به خطر مي‌افتد؛ اما بالگرد هنگام خطر پايين‌تر آمده در زير طبقات ابر و طوفان به حركت خود ادامه مي‌دهد و به سهولت به زمين مي‌نشيند.
- منبع : http://aerospace-mut.blogfa.com توسط امین ابراهیمی